ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΣ Η ΑΤΟΠΙΚΟ ΕΚΖΕΜΑ

Ο όρος δερματίτις ή έκζεμα (από το αρχαίο ελληνικό ρήμα εκζέω=βράζω) είναι ταυτόσημος και περιγράφει μία πολύμορφη φλεγμονώδη αντίδραση στο δέρμα που μπορεί να οφείλεται σε πολλά αίτια εξωτερικά ή εσωτερικά του οργανισμού.

Εξελίσσεται χρονικά από την οξεία φάση (οξύ έκζεμα  που χαρακτηρίζεται από κνησμό, ερύθυμα, ανάπτυξη φυσαλίδων στο δέρμα)στην υποξεία φάση και εν συνεχεία στη χρονία φάση (χρόνιο έκζεμα που χαρακτηρίζεται από κνησμό, ξηροδερμία, υπερκεράτωση, ρωγμές και πολύ συχνά επιμόλυνση).

ΤΥΠΟΙ ΕΚΖΕΜΑΤΟΣ:

1. ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΣ είναι οξεία, υποξεία ή χρόνια υποτροπιάζουσα δερματοπάθεια.

Κατά κανόνα εμφανίζεται από την παιδική ηλικία και έχει πολύ έντονο κνησμό ο οποίος κνησμός οδηγεί σε ξεσμό και τριβή με αποτέλεσμα λειχηνοποίηση στη χρονία φάση. Πολύ συχνά εμπεριέχεται κληρονομικός παράγοντας και  συνδυάζεται με ατομικό και οικογενειακό ιστορικό άσθματος και αλλεργικής ρινίτιδος. Αρχίζει εντός των πρώτων μηνών της ζωής και η έκλυσή του οφείλεται σε διάφορες τροφές (αυγά, γάλα, φιστίκια, σόγια, δημητριακά, ψάρια)εισπνεόμενες ουσίες διάφορα αλλεργιογόνα (γύρεις, ακάρεα, σκόνη)και μικροβιακούς παράγοντες. Επιμολύνεται από σταφυλόκοκκο, στρεπτόκοκκο, ιό του απλού έρπητος και μύκητες. Το δέρμα είναι ξηρό και το πλύσιμο με σαπούνι το επιβαρύνει. Επίσης ορμονικοί παράγοντες, κλιματικοί παράγοντες (βελτιώνεται το καλοκαίρι επιδεινώνεται το χειμώνα),ιματισμός (τα μάλλινα το επιδεινώνουν)και ψυχικό στρες. Χαρακτηριστικό της τοπικής δερματίτιδας είναι ο ανυπόφορος κνησμός ενώ από την αλλεργική ρινίτιδα δημιουργούνται συχνά φτερνίσματα και ρινόρροια επιπεφυκίτιδες και δακρύρροια, φαρυγγίτιδες με ξηρό βήχα, και τα συμπτώματα μπορεί να είναι εποχιακά λόγω γύρης.

Στα βρέφη η ατοπική δερματίτιδα εκδηλώνεται κυρίως στο πρόσωπο με φυσαλίδες και ερυθρό οίδημα κυρίως στα μάγουλα, εφελκίδες, ρωγμές και βλάβες από τον ξεσμό.

 Στην παιδική ηλικία η ατοπική δερματίτιδα εντοπίζεται κυρίως στην έσω επιφάνεια των αγκώνων και των γονάτων, τράχηλο, πρόσωπο, βλέφαρα. Στους ενήλικες η ατοπική δερματίτιδα έχει την ίδια κατανομή αλλά με μεγάλη λειχηνοποίηση και εκδορές λόγω του έντονου κνησμού.

Κατά την τριβή του δέρματος εμφανίζεται καθυστερημένα λεύκανση χαρακτηριστικό της ατοπικής δερματίτιδας .Επίσης μπορεί να υπάρχει θυλακική υπερκεράτωση σε περιοχές  του σώματος, μεγάλη ξηροδερμία(ιχθύαση) και ενίοτε εμφανίζεται και νεανικός καταρράκτης.

Η διάγνωση τίθεται από την κλινική εικόνα αλλά και από την αυξημένη Ige  που συνήθως υπάρχει στον ορό. Στην πορεία ένα μεγάλο ποσοστό έχει απότομες υφέσεις και εξάρσεις ,η νόσος επιμένει συνήθως για πολλά χρόνια ενώ οι λοιμώξεις ιδίως από τον απλό έρπητα είναι δυνητικά απειλητική κατάσταση για τον ασθενή.

Ο αλλεργιολογικός έλεγχος μπορεί να μην αποκαλύψει κανένα ιδιαίτερο αλλεργιογόνο, αν και γενικά υπάρχει υπερευαισθησία στην οικιακή σκόνη, ακάρεα, γύρη, πρωτεΐνες των τριχών ζώων και σίγουρα οι εξάρσεις συνδέονται με το ψυχικό στρες.

Η θεραπεία εξατομικεύεται ανάλογα με τις ιδιαίτερες ανάγκες του κάθε ασθενούς και τη φάση που βρίσκεται το έκζεμα, αντισταμινικά για τον κνησμό, αντιβιοτικά για τις μολύνσεις, κορτιζόνη, φωτοθεραπεία. Μεγάλη σημασία έχει η ενυδάτωση του δέρματος αλλά κυρίως η ψυχική βοήθεια προς τους γονείς οι οποίοι συνήθως επιβαρύνονται περισσότερο ψυχολογικά απ’ ότι ο ίδιος ο ασθενής και εξαιρετικά σημαντική είναι η εκπαίδευση του ασθενούς ώστε να αποφεύγει την τριβή και τον κνησμό.

• 2. ΝΕΥΡΟΔΕΡΜΑΤΙΤΙΣ είναι μία εντοπισμένη μορφή (περιγεγραμμένη πλάκα) χρονίας λειχηνοποίησης ατοπικής δερματίτιδας.

Διαρκεί δεκαετίες κι έχει μεγάλο κνησμό παροξυσμικό ώστε ο ασθενής να μην μπορεί να αποφύγει τον ξεσμό το οποίο παράγει έντονο αίσθημα ευχαρίστησης ή δυσάρεστου βασανισμού.

Εντοπίζεται σαν μονήρης βλάβη σε διάφορα σημεία του δέρματος και κυρίως στον αυχένα, τριχωτό κεφαλής ,σφυρά, κνήμες, αντιβράχια, αιδοίο, εφήβαιο, πρωκτική χώρα, όσχεο, βουβωνική χώρα και οι παροξυσμοί του κνησμού οφείλονται συνήθως σε στρες.